Tıbbi Hatalar ve Hasta Güvenliği Eğitim Rehberi

Değerli Öğrenciler,

Hasta güvenliği ve hasta güvenliğinin önemli bir parçasını oluşturan tıbbi hatalar özellikle son on yılda üzerinde önemle durulan ve gündemde olan bir konu haline gelmiştir. Hasta güvenliği, sağlık bakım hizmetlerinin bireye vereceği zararı önlemek amacıyla sağlık kurumları ve bu kurumlarda çalışanlar tarafından alınan önlemlerin tamamı olarak tanımlanmaktadır. Tıbbi hatalar ise teşhis, tedavi, bakım ve bakım sonrası dönemde sağlık profesyonellerinin sorumluluğunda gelişen, hastanın hayatı ve sağlık durumuna direkt etki eden, istenmeyen olaylardır. Bir başka ifadeyle, bir işi profesyonel olarak yapan kişilerin hatalı uygulamaları, bilgi, beceri ve özen eksiklikleri veya ihmalleri sonucu hizmet alanın zarar görmesi durumudur. Konunun ciddiyeti, sağlık hizmeti sunarken ortaya çıkan hatalarla ilgili sorunun boyutunu ve yaygınlığını, bunların sonuçlarını ve özellikle de nedenlerini, dolayısıyla soruna nasıl yaklaşılması gerektiğini gündeme getirmiştir. Bu doğrultuda, tıbbi hatalar, tüm sağlık çalışanları için önemli bir konu haline gelirken hemşireler açısından daha fazla önem kazanmıştır. Çünkü hemşireler hasta bakımında doğrudan görev almakta ve yaptıkları yanlış uygulamalar hasta güvenliğini tehlikeye sokabilmektedir. Kimi zaman yapılan hatalar tazminat veya hapis cezası ile sonuçlanan ceza davalarına konu olabilmektedir. Ayrıca, ülkemizde son dört yılda hemşirelere karşı açılan tıbbi hata davalarında %10 artış olduğu bildirilmektedir. 

Bununla birlikte, tıbbi hatalar ya da hatalı tıbbi uygulamalar, yalnızca sağlık çalışanları tarafından değil, gelecekte bu mesleği uygulayacak öğrenciler tarafından da yapılabilmektedir. Bu doğrultuda, Dünya Sağlık Örgütü tıp öğrencileri için başlattığı “WHO Patient Safety Curriculum Guide for Medical Schools” programını hemşireleri ve öğrencilerini de içerecek şekilde genişletmiştir. Bu doğrultuda, hem hemşirelere hem de öğrenci hemşirelere sık karşılaşılan tıbbi hata tiplerinin, potansiyel tıbbi hata alanlarının ve nedenlerinin saptanması, hata risklerinin ortadan kaldırılması ya da uygulama sırasında hatalar oluşmadan önce ya da süreç içinde potansiyel tıbbi hatalara yönelik önlemlerin alınabilmesi ve hasta güvenliğinin sağlamasına katkı verilebilmesi, hata yapıldığında izlenecek süreç ve cezai durumlara ilişkin bilgi sağlanabilmesi için öğrencilerde ve hemşirelerde farkındalık yaratabilecek olan bu rehber/kitap hazırlanmıştır. Kitap, öğrenci hemşireleri konu alarak hasta güvenliği ve tıbbi hatalara yönelik hazırlanan ilk eser olarak kabul edilebilir ve bu konuda yapılacak olan çalışmalara ışık tutabilir. 

Ayrıca, bu kitap TUBITAK 3001 Başlangıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında ‘Hemşirelik Öğrencilerinin Yaptığı Tıbbi Hata ve Nedenleri, Hatalara Yönelik Bir Eğitim ve Tıbbi Hata Tespit Ölçeği Geliştirme Çalışması’ başlıklı proje kapsamında öğrenci hemşirelere rehber olması amacı ile hazırlanmıştır. 

Bu eğitim rehberinin/kitabının hazırlanmasına ve eğitim öncesi yürütülmüş olan eğitim programına katkı veren, değerli görüş ve bilgilerini bizimle paylaşan tüm öğretim elemanlarına, meslektaşlarımıza ve yazarlara teşekkür ediyoruz. Ayrıca, bu rehberin yalnızca öğrenci hemşirelere değil tüm sağlık profesyonelleri ve çalışanlarına, diğer öğrencilere ya da konu ile ilgilenen her kese yararlı olmasını diliyoruz.

Doç.Dr. Havva ÖZTÜRK